1- آموزش الکترونیکی (آموزش مجازی) چیست؟

آموزش الکترونیکی یا آموزش مجازی، استفاده از فناوری اطلاعات برای دسترسی به منابع، محتواهای آموزشی، برگزاری جلسات و کلاس های آنلاین و غیرحضوری می باشد. در این شیوه، بخش اصلی آموزش به صورت الکترونیکی و با استفاده از بسترهای الکترونیکی و کامپیوتری انجام می شود و استاد و دانشجو به صورت فیزیکی و همزمان در یک کلاس درس حضور ندارند و محتوای آموزشی با استفاده از روش های الکترونیکی (همچون فایل صوتی، ویدئو، ارتباط آنلاین و …) به دانشجو می رسد.

2- مزایای آموزش مجازی و برگزاری دوره های آنلاین

• عدم نیاز به حضور فیزیکی و رفت و آمد
  آموزش الکترونیکی ره آوردی است که دنیای فناوری اطلاعات برای افراد شاغل و تمام کسانی که با کمبود زمان برای آموزش مواجه بوده اند به ارمغان آورده است. در مدل آموزش مجازی چون استاد و دانشجو با استفاده از بسترهای الکترونیکی همچون اینترنت با هم ارتباط دارند و لزومی به حضور فیزیکی همزمان استاد و دانشجو در یک زمان خاص در یک مکان خاص نیست، می توان از هر جا با استفاده از یک کامپیوتر و اینترنت در کلاس درس حضور یافت. این اتفاق آموزش را برای افرادی که در سفر و کار هستند آسان کرده است. این امر کاهش آلودگی هوا را نیز در کلان شهرها را نیز به همراه دارد.
• کاهش هزینه ها
  هزینه تولید محتوای آموزش مجازی کمتر از محتوای آموزش حضوری است و علاوه بر این مخاطبان هر سری از آموزش مجازی را می توان افزایش داد تا هزینه های آن کم شود. بعد از ایجاد محتوای آموزشی می توان این محتوا را چند بار استفاده کرد و هزینه ها را کاهش داد. آموزش الکترونیکی امکان استفاده از محتوای آموزشی را برای اقشار بیشتری از جامعه فراهم می کند. با استفاده از دوره های آموزشی مجازی، نیاز به فضای آموزشی فیزیکی برای کارکنان حذف می شود و این به نوبه خود می تواند به شدت هزینه های ایجاد و نگهداری فضای آموزشی را کاهش دهد. در برخی موارد، حتی نیاز به استخدام یک مدرس مستقیم را نیز حذف می کند.
• تنظیم سرعت یادگیری
  در اغلب مدل های آموزش الکترونیکی آموزنده می توان سرعت فراگیری مطالب را کاهش و یا افزایش دهد و از انعطاف پذیری آن استفاده کند.
• آموزش محتوای مورد نیاز
  فراگیران در دوره های آموزش مجازی می توانند بر روی آنچه نیاز دارند و قصد دارند یاد بگیرند تمرکز کنند و از تکرار یاد گرفتن آنچه می دانند پرهیز کنند. با این نکته و توجه به این امر که در آموزش مجازی، دانشجو محور یادگیری است سرعت یادگیری حتی تا ۵۰% افزایش می یابد.
• جذابیت بصری و شنیداری
  اکثر محتوای آموزش مجازی به روش های جدید و جذاب بصری و دیداری ساخته می شود و از کسل کنندگی و یکنواختی کتاب های قدیمی دیگر خبری نیست. همین اتفاق شور و انرژی دانش پذیران (به ویژه دانش پذیران جوان و نوجوان) را برای آموزش افزایش می دهد و از خستگی در اثر مطالعه زیاد کم می کند.
• به روز بودن محتوا
  سرعت عرضه و تولید محتوای الکترونیک نسبت به محتوای چاپی و فیزیکی بیشتر است و خیلی سریع می توان محتوای جدید را به دانش پذیران عرضه کرد. حال آنکه تغییر محتوای آموزشی چاپی به علت هزینه های بالای تولید و عرضه محتوا سخت است و این تغییر دیر انجام می شود. این اتفاق باعث شده برای برخی حوزه ها که محتوای آموزشی مدام عوض می شود (مثل آموزش نرم افزارها) دیگر استفاده از محتوای چاپی و فیزیکی هیچ توجیهی نداشته باشد.
• یادگیری بهینه و افزایش کیفیت یادگیری
  استفاده از محتوای بصری و چندرسانه ای باعث درگیر شدن بخش های زیادی از مغز مخاطب می شود و کمک می کند محتوای آموزش داده شده تا زمان بیشتری در ذهن او ثبت شود حال آنکه محتوای یکنواخت عرضه شده در کتاب ها و جزوات آموزشی بسیار فرار است و به سرعت از ذهن مخاطب پاک می شود.
• رعایت عدالت آموزشی
  با استفاده از آموزش الکترونیک و کاهش هزینه ها و همچنین برقرار شدن امکان استفاده از آموزش برای کاربران مناطق دوردست و محروم، فرصت یادگیری برای افراد در هرلحظه و در هر مکان با هر بودجه فراهم می شود و بدین ترتیب عدالت و برابری آموزشی ایجاد می شود.
• استفاده از اساتید در مکان های مختلف
  چون در این دوره نیازی به حضور فیزیکی و دائمی استاد نیست می توان از اساتیدی که در مکان ها و دانشگاه های مختلف حضور دارند استفاده کرد.
• مطالعه مجدد و چندباره
  هر دانشجو به هر تعداد که بخواهد می تواند از محتوای آموزشی استفاده کند و آن را مجددا مرور کند.
• استفاده از جدیدترین متدهای آموزش
  در آموزش الکترونیکی همواره به روزترین روش های آموزشی بری انتقال محتوا به مخاطب استفاده می شود ولی آموزش کلاسیک در اغلب مواقع در استفاده از روش های جدید آموزش ناتوان نشان داده است.
• استفاده از بهترین اساتید
  در آموزش حضوری باید استاد در کلاس درس حضور به هم برساند و به همین دلیل می تواند تعداد معدود و ثابتی دانشجو را تحت پوشش قرار دهد و به این دلیل بسیاری از دانش پذیران از مزیت استفاده از اساتید قوی و پخته و تحصیل کرده باز می مانند و باید از اساتید ضعیف تر استفاده کنند. اما با آموزش مجازی می توان امکان استفاده از برترین اساتید در هر حوزه را به همه دانش پذیران داد.
• 13- کسب درآمد برای شرکت های استفاده کننده از آموزش الکترونیکی
  همواره آموزش یکی از اساسی ترین راه ها برای بهبود عملکرد کارکنان بوده است. در صورتی که سازمان ها برنامه های آموزشی مدونی را برای کارکنان خود در نظر بگیرند می توانند بازدهی پرسنل خود را بالا برده و از درآمد بیشتری را برای سازمان خود به دست آورد.
• راحتی و آرامش در آموزش
  استفاده از کلاس های آموزش حضوری با مشکلاتی همچون عدم انعطاف پذیری در زمان کلاس های آموزشی ، نشستن در صندلی ناراحت کننده، و درد ناشی از کمر درد تا پایان روز را برای افراد در بر دارد. اما هنگامی که افراد، آموزش آنلاین را انتخاب می کنند دیگرنیازبه کلاس فیزیکی نخواهند داشت. افراد می توانند در هر فضایی که دوست دارند منزل یا در محیط کار و یا هر مکان دیگری، تمام سخنرانی ها و محتواهای آموزشی مورد نیاز خود را از طریق نرم افزارهای ال ام اس و کلاس مجازی در اختیار داشته باشند.
• سازمانی با دانش روز
  همواره داشتن یک برنامه قدرتمند برای یادگیری الکترونیکی، برای شرکت ها سودمند است. آموزش مجازی به سازمان ها کمک می کند کارکنان خود را به روز نگه دارند.

باتوجه به این مزایا، آموزش مجازی نه تنها بعنوان یک بستر آموزشی می تواند ما را در انجام اهداف آموزشی یاری نماید بلکه با حذف تمام محدودیت ها این امکان را فراهم می سازد تا به سرعت به یادگیری های فردی و گروهی بپردازیم و درعین حال می توانیم رویکردی متفاوت همراه با یادگیری را نیز تجربه کنیم.

3- انواع آموزش از راه دور، آموزش الکترونیکی و آموزش مجازی

یادگیری الکترونیکی یکی از انواع آموزش از راه دور تلقی می گردد. آموزش از راه دور متدهای مختلف از جمله سیستمهای مبتنی بر تلویزیون، پست، مکاتبه و رادیو را شامل می شود. یادگیری الکترونیکی نیز یکی از انواع تکامل یافته این مدل از آموزش می باشد.
سیستم های مدیریت آموزش مجازی، قابلیت‌ها را به اشکال مختلف و با بهره‌گیری از شیوه‌های متفاوت فراهم می‌کنند. برخی از این سامانه‌ها برای شبیه‌سازی کلاس‌ها و فعالیت‌های آموزشی، محیط‌های سه‌بعدی آموزشی با شکل‌های متنوع و سرگرم‌کننده ارائه می‌کنند و برخی صرفاً از ابزارهای نوشتاری و ساده بهره گرفته اند. بعضی به‌صورت ویدیو بوده و و برخی ویدیو را در بر نمی‌گیرند.
یکی از اهداف توسعه آموزش مجازی در جهان، بویژه موسسات آموزشی و دانشگاه ها، “طراحی و راه اندازی نرم افزار سیستم مدیریت یادگیری“ بعنوان یک از مهمترین ابزارهای آموزش مجازی برای ارائه به موسسات آموزشی و دانشگاه های متقاضی به منظور استفاده در کاربری آموزشی و ارائه رشته های مجازی (ترکیبی) می باشد. این عبارت از اهداف تعریف شده برای محور طراحی، راه اندازی و استقرار سامانه دانشگاه مجازی است.

4- مفاهیم آموزش مجازی آنلاین

• دانشگاه (دانشکده) مجازی:
دانشگاه های مجازی محل فیزیکی برای حضور دانشجویان و برگزاری کلاس های حضوری ندارند و دانشجویان از طریق سیستم مدیریت آموزش الکترونیکی (LMS) تمامی دوره ها و مراحل تحصیل را سپری می کنند.
• ویژگی های دانشگاه مجازی:
– عدم نیاز به حضور فیزیکی استاد و دانشجو در کلاس
– امکان استفاده مکرر از محتوا و فیلم جلسات
– کیفیت بالاتر ارائه دروس با بهره گیری از محتواهای چندرسانه ای
– حضور تعداد بیشتر دانشجوها در دروس
– دسترسی آسان به کلاس ها و محتواهای آموزشی
• کلاس مجازی (وب کنفرانس):
کلاس مجازی در حقیقت یک فضای مجازی است که استاد و دانشجویان در ساعات مشخصی باید در آن حضور داشته باشند. تدریس مباحث مورد نظر در این فضا به صورت صوتی، تصویری، متنی همراه با مستندات آموزشی و تخته وایت بورد مجازی و امکانات دیگر صورت می گیرد و دانشجویان می توانند سوالات و مشکلات خود را در این فضا مطرح کنند و با استاد هم کلاسی های خود به بحث و تبادل اطلاعات بپردازند.
• استاد مجازی:
در آموزش مجازی آنلاین استادان به صورت فیزیکی وجود ندارند ولی بصورت به صورت آنلاین پاسخ گوی کاربران و دانشجویان هستند و با تهیه فایل آموزشی تدریس مباحث آموزشی را به عهده دارند.
• دانشجویان مجازی:
دانشجوی مجازی فردی است که بدون حضور فیزیکی در کلاس های درس، از طریق سیستم آموزش الکترونیکی تحصیل می کند.
• آزمون های مجازی:
در آزمون های آنلاین، دانشجویان در ساعت معین و مدت زمان معین در یک آزمون شرکت کرده و کلیه مباحثی را که در دانشگاه های مجازی مطالعه کردند را مورد آزمایش قرار خواهند داد.

سامانه مدیریت آموزش مجازی (آموزش آنلاین) چیست؟